Friday, August 15, 2014

Chuyện thu nhập bình quân

Hôm trước có bạn hỏi ý kiến về bài báo trên Đất Việt, được Dân Trí đăng lại: “Ngộ nhận GDP: Nhiều người Việt đang đi vay để... sống!”.

Kết luận đáng chú ý của bài là tổng sản phẩm quốc nội (GDP) bình quân đầu người và thu nhập bình quân đầu người hoàn toàn khác nhau. Cụ thể, GDP bình quân đầu người năm 2012 khoảng 1755 USD, nhưng cũng theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tổng thu nhập bình quân đầu người năm 2012 khoảng 1152 USD. Có điều gì khác nhau nhỉ?

Đọc bài phát hiện chuyên gia kinh tế Bùi Trinh nói sai (hoặc nhà báo tường thuật nhầm), chứ dẫu cho kinh tế đất nước đang gặp khó, làm gì có chuyện “đa số người dân không những không có để dành mà còn phải đi vay một phần để tiêu dùng”. Một số người có thể chi tiêu quá đà thật, nhưng xét tổng thể thì dân Việt mình có của để dành cũng khá lớn đấy chứ (Tỷ lệ tiết kiệm nội địa của Việt Nam năm 2012 là 31%).

Chính phủ chịu thâm hụt ngân sách lâu nay được bù bằng việc đi vay dân cư trong nước và nước ngoài thông qua phát hành trái phiếu, vay ODA. Do đó, nói chính phủ không có để dành mà còn phải đi vay để tiêu dùng thì trúng hơn.

Rồi tiếp tục đọc bài “Những ngộ nhận quanh chỉ tiêu GDP” trên Vneconomy cũng lặp lại sai lầm trên. Đọc kỹ lại phát hiện thêm cái sai ở bài báo đầu, chưa nói là bài báo sau cóp gần như nguyên nội dung của bài báo trước mà không dẫn nguồn, thậm chí cái tên chuyên gia cũng không được nói tới.

Hóa ra đúng là GDP bình quân đầu người và thu nhập bình quân đầu người hoàn toàn khác nhau. Song cái khác và sai sót ở chỗ là do số liệu được lấy từ hai cuộc điều tra khác biệt, GDP bình quân đầu người được Tổng cục Thống kê thu nhập và công bố hằng quý, năm trong Tài khoản Quốc gia, còn thu nhập bình quân đầu người được chuyên gia Bùi Trinh lấy từ … tổng hợp về Khảo sát Mức sống hộ gia đình năm 2012.

Từ cách hiểu sai như vậy, dẫn tới kết luận “Nhiều người Việt đang đi vay để... sống” sai nốt. Vì theo như bài báo đầu “tỷ lệ giữa tiêu dùng cuối cùng của hộ gia đinh từ năm 2010-2013 luôn ổn định ở mức 70 – 72% GDP, như vậy có thể thấy mức tiêu dùng bình quân đầu người của dân cư năm 2012 khoảng 1229 USD ”, … “trong khi mức tổng thu nhập bình quân đầu người năm 2012 là 1152 USD”, mới nhìn vào, thì người đọc thấy trực trạng như thế đáng báo động, chi tiêu đã vượt quá thu nhập có được. Tuy nhiên, như nói ở trên, con số thu nhập 1152 USD của năm 2012 được lấy từ cuộc điều tra khác.

Và trên thực tế, GDP được dùng thường xuyên hơn để tính thu nhập bình quân đầu người (cũng có thể dùng tổng thu nhập quốc dân (GNI)). Chẳng phải người ta sử dụng phương pháp thu nhập để tính GDP còn gì.

Update: Ấn tượng lại về http://tiasang.com.vn/-dien-dan/Thu-nhap-binh-quan-dau-nguoi-o-Viet-Nam-11093

No comments:

Post a Comment